مختلف تصويرسازی بر تعادل دانشجويان دختر دانشگاه تهران

Transcript

1 رشد و يادگيری حرکتی _ ورزشی _ بهار و تابستان 939 شمارة ص ص : / 99 تاريخ دريافت :50 / 9 / 52 تاريخ تصويب : 99 / مختلف تصويرسازی بر تعادل دانشجويان دختر دانشگاه تهران تاثير مدلهای 9 بروجنیی طهماسبی 9.شهزاد بيگم قدس ميرميرحيدری - 2.صنم ارشد دانشگاه تهران دانشگاه تهران 2.کارشناس 9.استاديار چکيده تصویرسازی به مفهوم تجسم نمودن اجرای موفقیت آمیز یک مهارت حرکتی و یا تصویری آرامش بخش در ذهن بدون هیچگونه تمرین بدنی و تجربه خارجی است. هدف از انجام این تحقیق مقایسه اثر تمرین تصویرسازی به روش سنتی و تصویرسازی به روش PETTLEP بر تعادل ایستا و پویا بود. جامعة آماری تحقیق حاضر را دانشجویان دختر دانشگاه تهران که در نیمسال اول واحد عمومی را اخذ کردند تشکیل داد که از این میان 45 نفر از آنها )میانگین سنی ±/90 /05 سال( به صورت داوطلبانه در تحقیق حاضر شرکت داشتند.ابتدا آزمودنی ها پرسشنامه تجدید نظر شدة تصویرسازی حرکت هال و مارتین )00( را پر کردند سپس پیش آزمون تعادل ایستا )آزمون لک لک( و تعادل پویا )آزمون اصالح شده ب س ) از آنها به عمل آمد. با مشاهدة توزیع طبیعی داده ها شرکت کنند گان بطور تصادفی به سه گروه همگن 9 نفره )تمرین فیزیکی تصویرسازی سنتی و تصویرسازی )PETTLEP تقسیم شدند و تحت یک دوره تمرین به مدت هفته ( هر هفته جلسة 9 دقیقه ای( قرار گرفتند.در پایان دوره مداخله پس آزمون تعادل ایستا و پویا شبیه به پیش آزمون انجام شد. سپس آزمون یادداری 5 ساعت بعد و آزمون انتقال مهارت ها 09 دقیقه پس از آزمون یادداری انجام شد. نتایج حاصل از تحلیل واریانس چند متغیری نشان داد تفاوت معنی داری بین گروه های مختلف در پیش آزمون تعادل ایستا و پویا و نمرات تصویر سازی وجود نداشت) P>0.05 (. عالوه بر این بر اساس نتایج تحلیل واریانس با اندازه گیری های تکراری نشان داده شد با وجود این که اجرای هر سه گروه در آزمون تعادل ایستا و تعادل پویا روند پیشرفت را نشان داد (0.05>P) اما هیچ تفاوت معنی داری در پس آزمون بین گروه ها مشاهده نشد (0.05<P(. تعادل ایستا موثر بود اما از از کارایی کافی در تعادل پویا برخوردار نبود. به طور کلی نتایج تحقیق نشان داد که مدل تصویرسازی PETTLEP در اجرای واژه های کليدی تصویر سازی سنتی تصویر سازی PETTLEP تمرین فیزیکی تعادل ایستا و پویا دانشجویان دختر. shahzadtahmaseb@ut.ac.ir - 9 نويسندة مسئول : تلفن : -529

2 نشرية رشد و يادگيری حرکتی _ ورزشی شمارة بهار و تابستان مقدمه در علم روانشناسی ورزش تمرینات ذهنی از اهمیت زیادی برخوردار هستند. در فرآیند تمرینات ذهنی 5 0 روانشناسان ورزش از روشهای مختلف عملکردی نظیر آرام سازی تصویر سازی هدف گزینی خود گفتاری 4 بازخورد زیستی مدیریت رفتار و نیمرخ عملکرد استفاده می کنند. چهار روش سنتی تصویرسازی هدف گزینی مدیریت تفکر و آرام سازی بیشتر از همه مورد توجه مشاوران بوده است ) 9 (اما در میان تمرینات ذهنی استفاده از تصویر سازی حایز اهمیت بیشتری است) (. اولین و ساده ترین شیوه تصویرسازی مدل سنتی آن است. در تصویر سازی سنتی فرد در محیطی آرام و به دور از هیجان به تصور حرکات می پردازد و اجرای موفقیت آمیز مهارت را در غیاب حرکت بدنی در ذهن مجسم می کند. در طی سالها مدلهای مختلف تصویر سازی به کار گرفته شده است. اما همواره این سوال وجود داشت که کدام ساختار در مداخالت تصویر سازی بیشترین اثر را دارد. برای پاسخ گویی به این سوال مدل PETTLEP کرد. هدف از مدل PETTLEP 9 توسط هلمز و کالینز )99( توسعه پیدا این است که شرایط انجام تصویر سازی تا حد ممکن مشابه با شرایط اجرای حرکت واقعی باشد. هلمز و کالینز) 99 ( مداخالت زیر را به عنوان مالک در تصویرسازی حرکتی تعریف کردند: مولفه های فیزیکی محیطی تکلیف زمان بندی یادگیری هیجان و دیدگاه که سرنام این کلمات PETTLEP عنوان می شود )(. 0 مولفه فیزیکی این مدل به پاسخ های فیزیکی یک ورزشکار در شرایط رقابت بر می گردد. در این روش سعی می شود تصویرسازی دقیقا در همان شرایط مشابه فیزیکی اصلی انجام شود و افراد همان حس جنبشی اجرای مهارت در رقابت را داشته باشند. 9 مولفه محیطی این مدل به محیطی که در آن تصویر سازی انجام می شود بر می گردد که باید تا حد امکان مشابه فضای واقعی اجرای مهارت باشد. بیان شده درصورتی که فراهم. Relaxation 2. Imagery 3. Goal-setting 4. Self-talk 5. Biofeedback 6. Behavior management 7. Function profile 8.Holmes and Collins 9. Physical 0. Environmental

3 993 تاثير مدل های مختلف تصويرسازی بر تعادل دانشجويان دختر دانشگاه تهران آوری چنین محیطی میسر نبود می توان از عکس ها یا فیلم های ویدئویی آن محیط یا صداهای ضبط شده تماشاچیان استفاده کرد. به عنوان مثال اگر هدف بهبود مهارت تعادل است فرد باید در محل اجرای آزمون تعادل بایستد. هنگامی که نیاز است تکلیف تصور شده با تکلیف واقعی مطابقت داشته باشد مولفه تکلیف اهمیت می یابد. محتوای تکلیف باید برای اجرا کننده به گونه ای باشد که او روی همان افکار احساس و عمل که در اجرای فیزیکی وجود دراد تمرکز کند. مثال در مهارت تعادل ایستا باید تصور اجرای حرکت تعادل دقیقا مطابق با تست تعادل لک لک باشد نه تست دیگر) 0 (. زمانبندی اغلب در شرایط مسابقه و اجرای مهارتهای خاص بسیار اهمیت دارد بنابراین عملکرد معادل زمانی رخ می دهد که تصویر سازی نیز با همان سرعت انجام شود این مولفه تحت زمانبندی اطالق می شود. برخی تحقیقات از تصویرسازی حرکت آهسته به منظور اجرای کامل حرکت حمایت کرده اند ) 9( و تحقیقات زیادی دراثبات مزیت آن انجام شده است ) 5(. مروجان مدل PETTLEP نیز این روش را در برخی موارد مفید تشخیص داده اند 0 ) (.مولفه یادگیری این مدل به انطباق تصویرسازی با میزان یادگیری فرد ارتباط دارد. زمانی که سطح مهارت فرد از مرحله شناختی به مرحله خودکاری نمایش حرکت و پاسخ های وابسته تغییر می یابد تصویرسازی نیز باید دستخوش تغییراتی شود که این مسئله را منعکس کند. 5 در مولفة هیجان به منظور دستیابی به عملکرد بهینه فرد باید سعی کند تمامی هیجانات و انگیختگی های موجود در رقابت را حین تصویر سازی اعمال کند. این هیجانات در رقابت شامل شور و اشتیاق انگیزه و خاطرات اجرای قبلی است. نهایتا مولفه می شود ( تصویر سازی درونی و بیرونی( برمی گردد) (. 4 دیدگاه به منظری که تصویرسازی از آن مشاهده می در زمینة تصویر سازی حرکتی نظریه های مختلفی مانند نظریه روانی- عصبی- عضالنی نظریه یادگیری 0 9 نمادین نظریه اطالعات زیستی یا پردازش اطالعات و نظریه انگیزشی وجود دارد که بر اساس این نظریه. Task 2. Timing 3. Learning 4. Emotion 5. Perspective 6. Psycho Neuromuscular theory 7. Symbolic Learning Theory 8. Bio Information or Information Processing Theory 9. Motivational Theory

4 نشرية رشد و يادگيری حرکتی _ ورزشی شمارة بهار و تابستان تصویرسازی ذهنی از نظر کارکردی مجموعه معینی از گزاره های ذخیره شده در مغز است. )(. فرضیه مهارتهای روانی نیز به ارتباط تصویرسازی و مهارتهای روانی که همگی به اجرای بهتر کمک می کنند می پردازد. تصویرسازی ابزار راحت و موثری در تمرین و یادگیری انواع مهارتهای روانی است. در حقیقت این مسئله یک فرضیه است و هنوز کامال به اثبات نرسیده است) (. مروری بر ادبیات تحقیق نشان می دهد فرضیه غالب در حیطه تصویرسازی ذهنی تصویرسازی با تاکید بر دو جنبه درونی و بیرونی است. تحقیقات زیادی در مقایسه اثربخشی این دو جنبه انجام شده که نشان می دهد اثرات استفاده از این دو بعد تصویرسازی بر متغیرهای وابسته مورد آزمایش یکی نیست. تا به امروز فرضیه غالب در حیطه تصویرسازی ذهنی فرضیه ماهونی و ا ونر )0( است که معتقدند تصویرسازی درونی در مقایسه با تصویرسازی بیرونی به دلیل استفاده از بازخورد جنبشی به عملکرد و یادگیری بهتری می انجامد در مقابل فرضیه ارجحیت تصویر سازی درونی بر بیرونی برخی تحقیقات به عکس این قضیه ) 4 ( و برخی دیگر به عدم تفاوت معنی دار بین دو تصویر سازی اشاره داشته اند) 0 (. در استفاده از مدل PETTLEP نیز تحقیقات اندکی آغاز شده که در زیر بیان می شوند: طی انجام تحقیقی رایت و اسمیت )990( اثر مدل تصویرسازی PETTLEP و تصویرسازی سنتی تمرینات فیزیکی و ترکیب دو حالت PETTLEP و تمرین فیزیکی را بر قدرت عضالت دوسر بازویی سنجیدند. یافته ها نشان داد تفاوت معنی داری میان پیشرفت دو گروه تمرین فیزیکی و PETTLEP وجود نداشت اما موثر بودن ترکیب PETTLEP با تمرینات فیزیکی را نشان داد) 9 (. ویک فیلد و )990( طی 0 اسمیت تحقیقی تواترهای مختلف تصویرسازی PETTLEP بر اجرای شوت نت بال را بررسی کردند. تواتر تمرینی به صورت تمرین یک جلسه دو جلسه و سه جلسه در هفته روی آزمودنی ها اعمال شد. نتایج حاکی از آن بود که گروهی که با تواتر بیشتر )سه جلسه در هفته( به تمرین پرداختند در مقایسه با سایر گروهها پیشرفت معنیداری را در اجرای خود نشان دادند) 4 (. اسمیت و همکاران) 999 ( نیز به مقایسه تاثیرات تمرین فیزیکی و تصویر سازی PETTLEP و تلفیقی از این دو روی 0 گلف باز مرد در سطح بین المللی پرداختند.آزمودنی ها. Mahoney and Avener 2. Wright & Smith 3 - Wakefield & Smith

5 990 تاثير مدل های مختلف تصويرسازی بر تعادل دانشجويان دختر دانشگاه تهران 4 ضربه گلف را دوبار در هفته به مدت هفته بنابر گروهی که در آن بودند تمرین یا تصویر سازی کردند.نتایج نشان داد همه گروهها پیشرفت داشتند اما گروه تلفیقی پیشرفت چشمگیری نسبت به گروه های دیگر داشته است. اما بین تصویر سازی PETTLEP و تمرین فیزیکی تفاوت معنی داری مشاهده نشد) 9 (.اسمیت رایت آل سپ و وست هد ( 99( مولفه های مختلف این مدل را در دو ورزش بکار بردند. در مطالعه اول تمرکز روی پنالتی هاکی بود که در آن مداخالت مولفه های فیزیکی و محیطی در یک گروه و درگروه دیگر تنها مولفه فیزیکی در نظرگرفته شد. تمامی آزمودنیها زمان واقعی و هیجانات ناشی از مسابقه را تصور کردند. گروه های تصویرسازی PETTLEP پیشرفت معنی داری نسبت به گروه های تصویرسازی سنتی داشتند و گروهی که شامل ترکیب مولفه های فیزیکی و محیطی بود موثر تر از گروههای دیگر عمل کرد) (. در تحقیق دیگری که توسط همین محققان صورت گرفت ژیمناستیک کاران نوجوان به منظور اجرای مهارت 0 پرش خرک ژیمناستیک به چهار گروه تصویر سازی PETTLEP تصویر سازی با تنها یک مولفه تمرین فیزیکی و کنترل تقسیم شدند. نتایج تحقیقات نشان داد گروه PETTLEP و تمرین فیزیکی تنها گروه هایی بودند که پیشرفت معنی داری از پیش آزمون به پس آزمون داشتند و یافتة عجیب دیگر این بود که اختالف زیادی میان میزان پیشرفت آنان وجود نداشت. از طرف دیگر گروه تصویر سازی PETTLEP نسبت به گروه تصویر سازی سنتی برتری قوی را نشان داد و تصویر سازی با تنها یک مولفه نیز پیشرفت معنی داری را نسبت به گروه کنترل نداشتند. بنابراین این کار قویا موثر بودن استفاده از مدل PETTLEP را تایید کرد) (.در تحقیقی که اثر مداخالت تصویرسازی کوتاه مدت PETTLEP بر یک تکلیف شناختی)بازی کامپیوتری( رایت و اسمیت )99( مورد مطالعه قرار گرفت نتایج حاصل از تحقیق آنها نشان داد با وجود پیشرفت معنادار گروه های PETTLEP و تمرین فیزیکی در مقایسه با گروه های تصویرسازی سنتی و کنترل اما اختالف میان این دوگروه معنا دار نبود. درمجموع این تحقیق کارآمد بودن استفاده از تصویرسازی PETTLEP در تکلیف شناختی را مورد تأیید قرار داد )0(. نظر به اینکه شیوه نوین تصویر سازی در تحقیقات گذشته به عنوان روشی در کنار تصویرسازی سنتی قرار گرفته و هنوز نتایج متقنی در استفاده از این شیوه مطرح نشده نیاز به آزمایشات بیشتر با توجه به دامنه وسیع. Allosp 2. Westhead 3. Gymnastics beam jump

6 نشرية رشد و يادگيری حرکتی _ ورزشی شمارة بهار و تابستان مهارتها در این زمینه برای رسیدن به نتایج قابل بسط ضروری به نظر می رسد. همچنین به نظر می رسد بکارگیری این نوع تصویر سازی و بررسی تأثیر آن بر فاکتورهای مختلف آمادگی جسمانی و همچنین انواع مهارت ها موضوعی نو باشد که هنوز در کشور ما مورد مطالعه و بررسی قرار نگرفته است.عالوه بر این پس از بررسی های الزم در زمینه بکارگیری تصویر سازی سنتی و نوین محقق هیچ تحقیق انتشار یافته ای را در زمینه بررسی تفاوت مدلهای مختلف تصویرسازی اعم از سنتی و PETTLEP و تفاوت آن ها با تمرین فیزیکی در اجرای مهارتهای تعادلی مشاهده نکرد لذا این ضرورت اهمیت یافت.در این راستا محقق به منظور بررسی چند فرضیه این تحقیق را آغاز کرد: اول اینکه آیا شیوة تصویر سازیPETTLEP موجب پیشرفت معنی دار مهارت تعادل )ایستا و پویا( می شود و دوم اینکه گروهی که به تمرین تصویر سازی PETTLEP می پردازند در مقایسه با دو گروه دیگر )تصویر سازی سنتی و تمرین فیزیکی( اجرای بهتری در مهارت تعادل ( ایستا و پویا( خواهند داشت روش تحقیق پژوهش حاضر از نوع مطالعات نیمه تجربی شامل یک طرح پیشآزمون- پسآزمون و آزمونهای یادداری و انتقال با سه گروه تجربی )تصویرسازی سنتی تصویرسازی PETTLEP و تمرین فیزیکی( بود. جامعه و نمونة آماری جامعه آماری تحقیق حاضر را دانشجویان دختر دانشگاه تهران که واحد عمومی را در نیمسال اول اخذ کردند تشکیل داد. از این میان 45 نفر از آنها با میانگین سنی ±/90 /05 سال که حایز شرایط حضور در تحقیق بودند )عدم تمرین هیچ نوع تصویر سازی کسب نمرة مناسب تصویر سازی راست برتر بودن و سالمتی( به صورت داوطلبانه در تحقیق مشارکت کردند و به طور تصادفی به سه گروه 9 نفره شامل گروه تصویرسازی PETTLEP تصویر سازی سنتی و تمرین فیزیکی تقسیم شدند) 0 (.

7 997 تاثير مدل های مختلف تصويرسازی بر تعادل دانشجويان دختر دانشگاه تهران ابزار اندازه گيری پرسشنامة تجدید نظر شدة تصویر سازی حرکت (MIQ-R) هال و مارتین از این پرسشنامه به منظور سنجش توانایی تصویرسازی استفاده می شود. این پرسشنامه شامل هشت سو ال بوده که شامل دو خرده مقیاس حرکتی و بینایی است و برای هر خرده مقیاس چهار سو ال در نظر گرفته شده است. میزان اعتبارسازة تصویر سازی ذهنی حرکتی این پرسشنامه 59/ و تصویر سازی ذهنی بینایی آن 0/00 بدست آمده است. همچنین ثبات درونی 9/0 و پایایی زمانی این پرسشنامه 9/ مطرح شده است) (. آزمون تعادل ايستا از آزمون 0 لک لک )جانسون و نلسون 00 ) برای سنجش تعادل ایستا استفاده شد. در آزمون لک لک از آزمودنیها خواسته شد روی سطح صاف و مسطحی در حالتی که دستها در کنار بدن قرار دارد روی یک پا بایستند و پای دیگر را کناره داخلی زانوی پای اتکا قرار دهند. به منظور آشنایی آزمودنی قبل از اجرای آزمون به وی یک دقیقه فرصت تمرین داده شد. با ثابت ایستادن فرد کرنومتر زده شد و مدت زمانی که فرد میتوانست حالت خود را حفظ کند بر حسب ثانیه ثبت شد. در صورتی که پای اتکای آزمودنی می چرخید و حرکت میکرد پای دیگر از زانو جدا میشد دستها باز میشد یا شخص میپرید کرنومتر توسط آزمونگر متوقف میگشت) 0 (. آزمون تعادل پويا از آزمون 5 اصالح شده بس برای سنجش تعادل پویا استفاده شد. همانطور که در شکل نشان داده شده است فرد در شروع آزمون روی پای راست در محل شروع میایستد و با یک جهش با پای چپ روی اولین مربعی که روی زمین مشخص شده میپرد در این زمان در حالت تعادل ایستا به مدت پنج ثانیه در همین حالت ثابت باقی میماند سپس با یک جهش با پای راست روی مربع دوم میپرد و مجددا به مدت پنج ثانیه مکث میکند.. Movement Imagery Questionnaire- Revised 2. Stork Test 3. Johnson & Nelson 4. Modification Bass Test of Dynamic Balance

8 نشرية رشد و يادگيری حرکتی _ ورزشی شمارة بهار و تابستان به همین شکل پاها به تناوب عوض می شوند و در هر مربع پنج ثانیه مکث می شود تا مراحل آزمون به پایان برسد. در تمام مراحل مربع ها باید به طور کامل با پنجه پا پوشانده شود. قبل از شروع کار مدت زمانی برای تمرین و آشنایی با آزمون در نظر گرفته می شود. نتایج موفقیت یا عدم موفقیت ثبت می شود. اجرای موفقت آمیز به معنی پوشاندن هر مربع به مدت پنج ثانیه بدون برخورد پاشنه یا قسمت های دیگر پا به زمین و پوشاندن کامل مربعات است) (. شکل 9- آزمون تعادل پويای اصالح شده بس را نشان می دهد form روش اجرای تحقيق ابتدا شرکت کنند گان پرسشنامة تجدید نظر شدة تصویر سازی حرکت (MIQ-R) هال و مارتین )00( را به منظور سنجش توانایی تصویرسازی حرکتی و بینایی پرکردند. از بین آنها آزمودنی هایی که نمرات تصویرسازی کمتر از را کسب کرده بودند از تحقیق حذف شدند. سپس پیش آزمون تعادل ایستا ( تست لک لک( و تعادل پویا) بس (از آنها گرفته شد. آزمودنی ها پس از پیش آزمون به صورت تصادفی به سه گروه 9 نفره مشتمل بر: تصویر سازی PETTLEP تصویر سازی سنتی و تمرین فیزیکی تقسیم شدند. در طی دورة مداخله که به مدت هفته )هر هفته جلسة 9 دقیقه ای( به طول انجامید افراد با توجه به گروهی که در آن قرار داشتند به تمرین پرداختند. براساس دستورالعمل هولمز و کالینز )99( گروه تصویر سازیPETTLEP در محیطی که آزمون اجرا شد تکلیف تعادل ایستا و پویا را

9 99 تاثير مدل های مختلف تصويرسازی بر تعادل دانشجويان دختر دانشگاه تهران مطابق با همان زمان پیش آزمون از دیدگاه درونی تصور کردند گروه تصویرسازی سنتی در یک اتاق مجزا با آرامش و با چشمان بسته مهارت های تعادل را تصویرسازی کردند و گروه تمرین فیزیکی به اجرای واقعی تکلیف پرداختند.پس آزمون مشابه با پیش آزمون در پایان جلسة دوازدهم اجرا شد. پس از گذشت 5 ساعت از پیش آزمون آزمون یادداری نیز مشابه با آزمون های قبلی انجام شد و پیرو آن پس از گذشت 09 دقیقه آزمون انتقال تعادل ایستا ( با چشمان بسته( و تعادل پویا ( هفت ثانیه توقف روی هر مربع( از آزمودنی ها به عمل آمد. روشهای آماری به منظور تجزیه و تحلیل دادههای تحقیق حاضر عالوه بر استفاده از آمار توصیفی انحراف معیار و دیگر شاخص های توصیفی از آمار استنباطی نیز استفاده شد. برای اطمینان از توزیع طبیعی داده ها از آزمون K-S و برای همگنی واریانسها از آماره لون بهره برده شد. با مشاهدة توزیع طبیعی داده ها و همگنی واریانس ها از آزمون پارامتریکی تحلیل واریانس چند متغیری) 0 گروه* تکلیف* 5 مرحلة پیش آزمون پس آزمون یادداری و انتقال( و از آزمون تحلیل واریانس و آزمون تعقیبی توکی نیز برای تشخیص اختالف میان گروه ها استفاده شد. همچنین از آزمون تحلیل واریانس با اندازهگیریهای تکراری برای بررسی روند پیشرفت درونگروهی از پیش آزمون تا مرحلة انتقال استفاده شد. تجزیه و تحلیل دادهها )در سطح معنی داری >P( 9/94 و رسم نمودارها با استفاده از نرم افزارهای کامپیوتری SPSS نسخة و Excel نسخه XP انجام شد. نتایج و یافتههای تحقیق از آنجایی که نتایج آزمون K-S نشان داد سطح معنیداری همة متغیر ها بزرگتر از 9/94 بوده طبیعی بودن توزیع دادهها مورد تأیید قرار گرفت )9/94> P( از این رو از آمار پارامتریک در آزمون فرضیههای این تحقیق استفاده شد. همچنین نتایج آمارة لون نشان داد تفاوت معنی داری بین میانگین نمرات آزمودنیها وجود نداشت )9/94> P( و محقق بدین وسیله از همسانی واریانس ها اطمینان حاصل پیدا کرد. نتایج حاصل از تحلیل واریانس یک راهه نشان داد که هیچ تفاوت معنیداری درخرده مقیاس بینایی تصویرسازی )9/94< P و 9/4= ) 40 و ( ) F و خرده مقیاس حرکتی تصویرسازی )9/94< P و /0= ) 40 و ( ) F وجود نداشت. از این رو شرکت کنندگان حاضر به لحاظ توانایی تصویر سازی بینایی و حرکتی اختالفی با هم نداشتند. همچنین مقایسه

10 نشرية رشد و يادگيری حرکتی _ ورزشی شمارة بهار و تابستان نمرات پیش آزمون تعادل ایستا )9/94< P و 9/5= ) 40 و ( ) F و پویا) 9/94 < P و 9/= ) 40 و ( ) F که اختالف معنیداری بین گروه های شرکت کننده در آغاز تحقیق وجود نداشت. نشان داد متعاقبا نتایج تحلیل واریانس با اندازهگیریهای تکراری ( 0 گروه* 5 مرحله( نشان داد که در تعادل ایستا تنها اثر مرحله معنیدار بوده )9/0 = و 4/54= ) 40 و ( ) F P=9/999;η 2 و اثر تعامل گروه با مرحله معنیدار نبوده است )9/990 = 9/99= ) 40 و ( P=9/00;η 2 و (. F این نتایج بدین معناست که گروهها در مراحل مختلف پیشرفت داشته اند اما اختالفی بین آنها نبوده است. اما در تعادل پویا هم اثر مرحله )9/0 = 2 P=9/999;η و =0/9 ) 40 و ( ) F و هم تعامل گروه با مرحله معنیدار بود )9/9 = و 0/= ) 40 و ( ) F 9/99=P η; 2 و این نتایج مطرح می کند که عالوه بر اینکه گروهها پیشرفت معنیداری در طی مراحل مختلف داشتهاند همچنین اختالف معنیداری بین گروهها وجود داشته است. به منظور پیدا کردن اختالف معنیدار مراحل در تعادل ایستا نتایج آزمون تعقیبی توکی نشان داد که مدت زمان تعادل همه گروهها از پیش آزمون تا پس آزمون پیشرفت معنی داری داشته است )تصویر سازی 9/99=P PETTLEP تصویر سازی سنتی P=9/9 تمرین فیزیکی 9/99=P(. همچنین زمان تعادل گروه تصویرسازیPETTLEP )9/9=P( تصویر سازی سنتی ) P=9/9 (و تمرین فیزیکی )9/94=P( از پیش آزمون تا یادداری بهبود معنیداری داشته است. اما در هیچکدام از گروهها این بهبود تا آزمون انتقال معنیدار نبوده است)شکل (.

11 P 929 تاثير مدل های مختلف تصويرسازی بر تعادل دانشجويان دختر دانشگاه تهران شکل - مدت زمان تعادل ایستای سه گروه را در مراحل مختلف نشان مي دهد) نشان دهندة >P / و نشان دهندة >P /0 است(. همچنین نتایج آزمون تعقیبی توکی نشان داد علیرغم کاهش خطای تعادل در گروه تصویرسازی PETTLEP اما تنها گروههای تصویرسازی سنتی و تمرین فیزیکی کاهش معنیداری در خطای تعادل از خود نشان دادند.گروه تصویر سازی سنتی از پیش آزمون تا پس آزمون از پیشآزمون تا یادداری و از پیشآزمون تا انتقال )به ترتیب 9/99= P =9/99 P=9/999 (کاهش معنی داری را در تعداد خطاهای خود نشان دادند. همچنین تعداد خطای تعادل پویا در گروه تمرین فیزیکی از پیش آزمون تا پس آزمون )P=9/999( یادداری) P=9/999 ( و از پیشآزمون تا انتقال) P=9/999 ( به طور معنیداری کاهش داشت)شکل (. از پیش آزمون تا نتایج تحلیل واریانس یکراهه نشان داد همان طور که در پسآزمون یادداری و انتقال تعادل ایستا هیچ اختالفی بین گروههای مختلف وجود نداشت اختالف معنیداری هم بین گروه های تحت مداخله در پسآزمون و آزمون انتقال در تعادل پویا مشاهده نشد. اما نتایج آزمون تعقیبی توکی پس از نشان دادن اختالف بین گروهها در آزمون یادداری نشان داد که گروه تمرین فیزیکی در مقایسه با گروه تصویرسازی PETTLEP خطای کمتری )9/90=P( داشته است.

12 نشرية رشد و يادگيری حرکتی _ ورزشی شمارة بهار و تابستان * * * * * * ** * * شکل 2 تعداد خطای تعادل پويا در مراحل مختلف در گروه های مختلف را نشان می دهد )* نشان دهندة اختالف معنی دار درون گروهی و نشان دهندة اختالف معنی دار يادداری گروه تمرين فيزيکی با تصويرسازی نشان دهندة.)P<5/50 و نشان دهندة P< 5/559 *** است. ** نشان دهندة P< 5/59 PETTLEP بحث و نتیجه گیری هدف از انجام این تحقیق مقایسه اثر سه مداخله :تمرین تصویرسازی به روش سنتی و تصویرسازی به روش PETTLEP و تمرین فیزیکی بر مهارت تعادل ایستا و پویای دانشجویان دختر بود. به طور کلی می توان بیان کرد که نتایج حاصل از یافته های تحقیق نشان داد که تصویرسازی به ر شو PETTLEP درتعادل ایستا موثر اما در تعادل پویا کارآمد نبود. با توجه به نتایج کسب شده گروه تصویر سازی PETTLEP پیشرفت معنی داری از مرحله پیش آزمون تا پایان در تعادل ایستا داشتند) P<0.05 ( اما در تکلیف تعادل پویا مداخله تصویر سازی به روش PETTLEP از اثربخشی کافی در کاهش خطاها برخوردار نبود و این در حالی بود که دو مداخله دیگر) تصویر سازی سنتی و

13 923 تاثير مدل های مختلف تصويرسازی بر تعادل دانشجويان دختر دانشگاه تهران تمرین فیزیکی( باعث کاهش معنی دار خطا در تعادل پویا شدند.کسب این نتایج در تعادل ایستا همراستا با رایت و اسمیت) 990 ( رایت و اسمیت )99( و ویکفیلد و اسمیت ) 990 (بود که همگی به این نتیجه دست یافتند که تمرین تصویر سازی PETTLEP موجب پیشرفت و بهبود معنی دار اجرا شده است.یکی از دالیل اثرگذاری بیشتر تصویر سازی PETTLEP را بر اساس نظریه پردازش اطالعات می توان ماهیت کارکردی این نوع تصویر سازی دانست همچنین انتظار می رود با تصویر سازی براساس نظریه پیرامونی مسیرهای عصبی از طریق اجرای حرکتی به صورت PETTLEP به طور کامل فعال شده باشند. از طرف دیگر شاید در تعادل ایستا به دلیل تغییر پذیری کمتر نسبت به تعادل پویا تصور ابعاد ومولفه های PETTLEP برای آزمودنی ها راحت تر بوده است. بعالوه اثر گذاری تصویر سازی PETTLEP در تعادل ایستا می تواند بدلیل حافظه حرکت واقعی باشد که از طریق تصویرسازی به طور موثری قابل دستیابی می شود. از این رو به نظر می رسد استفاده از پرسشنامه هایی با سواالت باز در تحقیقات آتی به محققان کمک می کند تا بدانند آیا آزمودنی ها هنگام تصویر سازی PETTLEP آیا واقعا احساس انجام عمل مورد نظر را داشته اند یا خیر) 9 (. اما در کاهش خطا در تعادل پویا نتایج این تحقیق در مغایرت با تحقیقات روی اجرای شوت نت بال) 4 ( اجرای یک تکلیف قدرتی )9( ژیمناستیک )( بود. به نظر می رسد ماهیت تکالیف در قالب قدرت دقت و همچنین سازماندهی تکالیف و پیچیده بودن تکلیفی مانند پرش خرک در ژیمناستیک موجب این اختالف نتایج شده باشد. بعالوه یکی از دالیل احتمالی که تصویر سازی PETTLEP بر تعادل پویا اثربخشی چندانی نداشته است شاید حضور آزمایشگر در طول اعمال مداخله جهت کمک در شمارش و مکث روی هر خانه در این آزمون بوده باشد و این امر موجب تداخل در تصویر سازی شده است. بنابراین می توان در تحقیقات بعدی حضور محقق در کنار آزمودنی ها به منظور کاهش عامل مداخله را مد نظر قرار داد) 9 (. از سوی دیگر همان طور که اسمیت آلسب) 99 ( به اثربخشی تواتر بیشتر در هفته ( سه جلسه در هفته( اذعان داشتند لذا شاید یکی دیگر از احتماالت نتیجه ی متناقض این عامل بود. بنابراین پیشنهاد می شود محققان در تحقیقات خود تواتر جلسات تمرین را افزایش دهند.مطلب دیگری که به نظر می رسد حایر اهمیت است تجربه آزمودنی ها می باشد. نکته جالب این جاست که در زمینه تصویر سازی اگرچه برخی تحقیقات گذشته مفید بودن تصویر سازی در هر دو جامعه مبتدی و ماهر را تایید کرده اند اما در برخی دیگر) ( مطرح شده است که تصویر سازی برای افراد با تجربه به نسبت

14 نشرية رشد و يادگيری حرکتی _ ورزشی شمارة بهار و تابستان افراد مبتدی سودمندتر است. لذا تحقیقات بیشتری در راستای مقایسه تاثیرات تصویر سازی PETTLEP در شرکت کنند گان مبتدی و ماهر در اجرای یک تکلیف مشابه نیاز است. در بررسی فرض دوم محقق مبنی بر برتری تصویر سازی PETTLEP بر دو شیوه مداخله ای دیگر یافته ها نشان دادند که این فرض قطعا مورد تأیید قرار نگرفت. در تعادل ایستا نتایج حاکی از عدم اختالف معنی دار بین گروه ها بود و این همراستا با تحقیقات گذشته در تکلیف قدرت )9( و تکلیف شناختی ارائه شده توسط رایت و اسمیت )99( بود به نظر می رسد این همراستایی با نتایج تکلیف شناختی بر موثرتر بودن تصویرسازی در تکالیف شناختی که نیاز به تصمیم گیری دارد تاکید می کند) (.در تکلیف تعادلی برای مبتدیان نیز جنبه شناختی مهارت ها در مرحله اولیه یادگیری بیشتر است در این حالت خودکاری هنوز شکل نگرفته است و از آنجا که تصویرسازی در مراحل اولیه یادگیری موثرتر است بنابر این می توان نتیجه گرفت که تصویرسازی در مهارتهای شناختی موثرتر است. از سوی دیگر یافته های تحقیق حاضر با تحقیقات روی مهارت پنالتی هاکی و تکلیف پرش از روی خرک ) ( ضربات گلف )9( مغایر بود. با رد فرضیه دوم در تعادل پویا نیز به نظر می رسد حتی تمرین فیزیکی اولویت خود را بر تمرین تصویر سازیPETTLEP نشان داد. این نتیجه با تحقیقات انجام شده قبلی )9 ( که به مقایسه تصویر سازی با تمرین فیزیکی پرداخته شده است و محققان تفاوت معنی داری را بین تصویر سازی و تمرین بدنی مشاهده نکردند مغایر است و از بعد عدم اختالف بین تصویر سازی PETTLEP با سنتی نیز با دو تحقیق اسمیت و همکاران )99( روی پنالتی هاکی و پرش خرک در تناقض است این محققان در تحقیقات خود اشاره داشته اند که روش تصویر سازی PETTLEP از روش سنتی به مراتب کارآمدتر بوده است. گمان می رود در برتری بودن تمرینات فیزیکی بر تصویر سازی در تحقیق حاضر شاید بتوان اظهار داشت که در تکالیف تعادلی تمرین فیزیکی نسبت به تصویر سازی PETTLEP موثر تر است. این نتایج با تحقیقاتی که به عدم موثر بودن تصویر سازی در اجرای مهارت دست یافتند) 9 5 ( همراستا است. نوع دیدگاه مورد استفاده توسط آزمودنی ها نیز می تواند یکی دیگر از علل احتمالی کسب این نتایج باشد. در تحقیقات گذشته هنوز به نقطه اشتراکی جهت بکارگیری دیدگاه درونی یا بیرونی برای مهارت ها نرسیده اند و از آنجایی که محقق از دیدگاه درونی برای تصویر سازی استفاده کرده است پیشنهاد می شود محققان به مقایسه تصویر سازی PETTLEP با دو نوع دیدگاه متفاوت بر مهارت های ورزشی بپردازند.

15 920 تاثير مدل های مختلف تصويرسازی بر تعادل دانشجويان دختر دانشگاه تهران در نهایت بر اساس نتایج تحقیق حاضر می توان پیشنهاد کرد که افراد می توانند به منظور بهبود تعادل ایستا عالوه بر تمرین فیزیکی از این نوع تصویر سازی بهره ببرند و شاید این نوع تصویر سازی در رشته های مختلف ورزشی که مستلزم پوشیدن لباس های مخصوص )مانند اسکی اتومبیل رانی و...( هستند برای افراد آسیب دیده مثمرثمرتر باشد. محققان نیز می توانند با در نظر گرفتن گروه ترکیب تصویرسازی و تمرین فیزیکی گروه تصویرسازی سنتی و تمرین فیزیکی اثر این تمرینات را بر مهارتهای حرکتی مختلف بسنجند. عالوه بر حیطه های مختلف ورزشی تصویر سازی در امر توانبخشی و بخش های بالینی برای بیمارانی که تعادل شان مختل شده است همچنین افراد با ناتوانایی های حرکتی که دارای مشکالت تعادل هستند و عالوه براین در هنر و موسیقی نیز سودمند خواهد بود. نمونه های ما را در این تحقیق دانشجویان تشکیل دادندکه عنوان می شود این مداخله روی سالمندان که مقوله تعادل در آنان امری حیاتی است شاید نتایج بهتر در پی داشته باشد. منابع و مآخذ. - 9.سهرابی مهدی. فارسی علیرضا. فوالدیان جواد. )099(. "تعیین اعتبار و پایائی پرسشنامه توانائی تصویر سازی تجدید نظر شده". طرح پژوهشی پژوهشکده تربیت بدنی وزارت علوم تحقیقات وفناوری..سهرابی مهدی. فرخی احمد. بهرام عباس. ارقامی ناصر رضا. )090(. "مقایسه اثر تمرین جسمانی و تصویرسازی ذهنی تصادفی و قالبی بر عملکرد یادگیری تکلیف ردیابی". علوم حرکتی و ورزش )5( ص ص: 0.طهماسبی فرشید. اصالنخانی محمدعلی. نمازی زاده مهدی. )099(. "اثرات تمرکز توجه و تصویرسازی درونی و بیرونی بر اکتساب و یادداری مهارت پرتاب دارت".پژوهش در علوم ورزشی 5)4( ص ص:.00-4.Calmels,C., & Fournier, J. (200). "Duration of Physical and Mental Execution of Gymnastic Routines." The Sport Psychologist, 5(2), PP: Hardy, L., & Callow, N. (999). "Efficacy of external and internal visual imagery perspectives for the enhancement of performance on tasks in which form is important". Journal of Sport & Exercise Psychology, 2, PP: 95-2.

16 نشرية رشد و يادگيری حرکتی _ ورزشی شمارة بهار و تابستان Hobbs, M. L. (2008). "Dynamic Balance and Basketball Playing Ability". Theses and Dissertations-Health and Human Performance. 7.Holmes, P.S., & Collins, D.J. (200). "The PETTLEP approach to motor imagery: A functional equivalence model for sport psychologists". Journal of Applied Sport Psychology, 3(), PP: Jenny, O. & Munroe-Chandler, K.J. (2008). "The effects of image speed on the performance of a soccer task". The Sport Psychologist, 22(), PP:-7. 9.Johnson, B.L., & Nelson, J.K. (979). "Practical measurements for evaluation in physical education". 4th Edit. Minneapolis: Burgess. 0.Smith, D., Wright, C., & Cantwell, C. (2008). "Beating the bunker: The effect of PETTLEP imagery on golf bunker shot performance". Research Quarterly for Exercise and Sport, 79(3), PP: Smith, D., Wright, C., Allosp, A. & Westhead, H. (2007). "It`s All in the Mind: PETTLEP-Base Imagery and Sports Performance". Journal of Applied Sport Psychology, 9(): PP: Syer, J.D., & Connolly, C. (984). "Sporting mind sporting body: An athlete's guide to mental training". New York: Cambridge University Press. 3.Tenenbaum, G., & Eklund, R.C. (2007). "Handbook of sport psychology". 3rd ed. Hoboken, New Jersey. John Wiley & Sons. 4.Tenenbaum, G., Bar-Eli, M., Hoffman, J. R., Jablonovski, R., Sade, S., & Shitrit, D. (995). "The effect of cognitive and somatic psyching-up techniques on isokinetic leg strength performance". Journal of Strength and Conditioning Research, 9(), PP: Wakefield, C. J., & Smith, D.K. (2009). "Impact of Differing Frequencies of PETTLEP Imagery on Netball Shooting Performance". Journal of Imagery Research in Sport and Physical Activity, 4(), Article 7. 6.Weinberg, R.S., & Gould, G. (999). "Imagery". In: Weinberg, Robert S.: Foundations of sport and exercise psychology, 2nd ed, Human kinetics, United States of America, PP:

17 927 تاثير مدل های مختلف تصويرسازی بر تعادل دانشجويان دختر دانشگاه تهران 7.Whetstone, T.S. (995). "Enhancing Psychomotor Skill Development Through the Use of Mental Practice". Journal of Industrial Teacher Education, 32(4), PP: Wilkes, R. L., & Summers, J. J. (984). "Cognitions, mediating variables, and strength performance". Journal of Sport Psychology, 6(3) ; PP: Wright, C. J., & Smith, D. K. (2007). "The Effect of a Short PETTLEP Imagery Intervention on a Cognitive Task". Journal of Imagery Research in Sport and Physical Activity, 2(), Article. 20.Wright, C.J., Smith, D. K. (2009). "The Effect of PETTLEP Imagery on Strength Performance". International Journal of Sport and Exercise Psychology, 7(), PP: Wrisberg, C. A. & Ragsdale, M. R. (979). "Cognitive demand and practice level: Factors in the mental rehearsal of motor skills". Journal of Human Movement Studies, 5, PP: